Collectage de Marcel - (Ercé-09)
Dublin Core
Titre
Collectage de Marcel - (Ercé-09)
Abstract
Sujet
Emigration -- Etats Unis
Montreur d'animaux savants
Colporteur et colportage
Séparation de l'Église et de l'État
Algérie -- 1954-1962 (Guerre d'Algérie)
11 septembre 2001, Attentats du (États-Unis)
Occupation française en Rhénanie (1918-1930)
Guerre mondiale (1939-1945) -- Collaborateurs
Monnaie
Description
RL-09[Ou-Er-Dm-1]
0'00 Lenga – se's tròba quauqu'un deth país, que parla tostemps patoès, qu'auria tròp pòur que's diguessa que's «monta eth còth»
0'40 Intime – nescut ena maison en 1938 – en çò de Caquet – Denamiel qu'ei un nom de Usto – son gran pair que n'èra
02'00 Evolution – quin èra eth vilatge d'autis còps – que s'ajudavan – qu'i avia mès de monde – ara, dab eths novèlis, que n'i a un chic mès qu'un temps a – qu'i èra ena maison, ací – sa gran mair que demorèc 7 ans ath lhet
03'30 Arreligion – era glèisa ende cap a 1906 (1904) – que feren botar eth monde davant eth portau e fèr fòtòs (dit «postcard» !) - sa pair qu'avia trobat ua carta d'aqueras en Alemanha – non sap ce perqué èra estat atau – non volian pas qu'entressa era lei ena glèisa
05'10 Ossalhèrs – qu'èran devath eth castanhèr gran qu'i èra (ara qu'ei cagut) entà pode'u hicar eth morro en nas – cap d'ossalhèr ena sua familha
06'00 Caishejar – son gran pair que passava era caisha pertot ena França entà véner lunetas – qu'ei un polit país mes n'ei pas hèt ena ganhà's era vita – d'abòrd en America e d'autis a Tolosa – d'autis, que partian ena escòla
07'10 Escòla – Mme Degeilh, era arregenta de Cominac – que l'a marcat – qu'ac sabia fèr tot
intervencion de Michel Pujol sus era escòla
09'10 Intime – partit tara America – qu'èra era mòda – trebalhar ena restauracion – eth, qu'avia dus frairs dejà ailà – qu'avian aubèrt un comèrce – qu'a avut chança – n'a cap trebalhat mès qu'eths autis
10'05 Algeria – en Kabyllie – pendent 26 meses
10'40 America – en avion – a Bordèus – un òme que s'aperava Bassus e que l'avia balhat 3 passa-pòrts – eth sieu, eths d'un cople basque que non parlava ne anglés, ne francés – dab eth patoès que podec compréner tot quan parlavan basco (bilhèu que devian parlar espanhòu) – aqueth òme (eth basco) qu'avia un gran tropèth de oelhas en California mes n'avia cap besonh de parlar anglés – eth, Marcel, non sabia pas parlar anglés
12'07 Idem – seguida – quan arribèc ailà, que hoc dab era Luftansa, eths sievis frairs, puishque non n'i èra eth avion d'Air France, que partiren – que s'arretrobèc tot sol – que prenec un taxi, mes qu'èra un malin, que'u volec colhonar – que paguèc 30 dollars ( dit doro) – sons frairs que'u feren dar 5 doros – non sap pas d'a on ven eth mot doro, ni arren mès sonque entà díser «dollar»
14'50 Bolangeria – pan – anar tath vilatge – eth bolangèr que'us servia (pair de Michel)
15'30 Société – hòrt de monde – ua escòla deths dròlles e deras dròllas
16'35 America – ací-tau, qu'èra coma un nid – eths mainadèrs qu'èran susvelhats – ailà, qu'èran totis solis – que'n fasian de totas – tròp de diferenças entre eths dus – qu'èra ua bona epòca, per aquò – que trobavan trebalh de tira, un apartament dab era aiga cauda e eth cauhatge – n'i èra cap ací-tau – que calia quauqu'un de responsable entà arcuélher-los – mes, que son tostemps contents de tornar-se'n ací – dab eths sievis frairs, non parlavan pas sonque patoès a New York (Auguste, Roger et Marcel) – eth, que trebalhèc dab eth ainat
19'50 Idem – quin èran arribats a aver un restaurant – trebalhar dur e estauviar – eth cambi qu'èra profitable e que podian estauviar ailà – pòquis que s'i demorèren, totun, que partian entà tornar – qu'i a mainats deths qui son partits, aqueris que son americans, qu'ei acabat – eth, qu'a un dròlle dab 3 petitis – non tornaràn pas jàmes – eris, que's senteishen americans
21'35 Idem – sons frairs qu'èran garçons permèr – quan arribèc, un mes avant Nadau – que fasia era vaishèra – sa pair que'us avia venguts véder ailà – mes qu'èra un òme dera montanha – sa mair n'ac a pas jàmes acceptat – 3 mainatges e 3 partits en America – ací, ua 20ia de vacas, oelhas e chaval – que coelhian era lèt de tot eth vilatge – n'èran cap miserables – tad eth, n'ei cap era misèra que'us hec partir – que minjavan plan – deth temps deths ossalhèrs, n'èra pas atau – qu'èra coma un saunei de i partir
25'15 Idem – no'u hè pas dòu d'i èster partit – que's platz deths dus costats – qu'ei chic mauaisit de compréner – qu'èra dur pr'amor que's pensava tostemps aths parents ací – que podian víver en tier vacas ací – non sap pas se'n seria estat capable
27'10 Idem – qu'èra partit ena tornar, ath començament – mes no's passèc cap atau – qu'entrèc en comèrce, alavetz, non se'n podec sortir atau
RL-09[Ou-Er-Dm-2]
0'00 Seguida – qu'aimava çò que fasia - véder eras gents – eth Rivage, ena 46au arrua – Restaurant row qu'apèran – qu'ei quartièr deths teatres – qu'ei Broadway, a Manhattan – eras arruas que son numerotadas – quan l'orbiren en 1986, qu'èra un quartièr alemand – dab eth temps, qu'i avia comunautats en America, ara, qu'ei acabat
03'15 America – qu'anavan sovent en un arrestaurant, Le Midi, de Jean Pujol de Lacretat – que s'i amassavan – qu'i èran bien – qu'èran 4 frairs – qu'i parlavan patoès – a Central Park, qu'èra dab eth temps, n'i èra cap jàmes vertaderament anat – qu'èra ua auta generacion
05'00 Idem – perqué partiren ailà, ath començament – pr'amor deths osses – que venguia dur, ara fin – que fasian pòur enaths chavals – que deveren arrestà's – que's botèren a trebalhar ena restauracion – parlar anglés – qu'anèc ena escòla pendent 6 meses
07'20 Seguida – qu'an tostemps eth restaurant, son dròlle que se'n aucupa – sons dus frairs que son morts, ara
08'40 Idem – que se'n torna cada an – que se'n tornèc ath mes de noveme dab era nhèu – eth climat qu'ei un shinhau diferent, mes n'ei cap mau
09'30 Idem – arribat en 1962 en America – n'ei cap mès parièr – non vòlen cap mès imigrants – d'aqueth temps, 2 dias après, qu'avias eths papèrs – qu'èra de mès bon hèr, qu'ei vengut tot car – era vila qu'ei venguda – qu'avia un apartament que pagava 37 doros (dollar) per mes – ath dia de uè, que deu costar ua fortuna – víver en centre n'ei cap mès possible – eth metrò non l'aimava cap – ara, que va tath restaurant en metrò, e que se'n torna eth ser en taxi
11'50 Idem – restaurants francesis – non n'i a cap mès ara – era renda qu'ei venguda tròp cara – qu'an quasi totis barrats – brasserias qu'obreishen ara, mes non son cap francesis, que son «corporacions» (corporations = enterpresas !) - aqueras que hèn ua cosina novèla mes n'ei pas tradicionau – eris, que hèn eths plats francesis, le coq au vin, boeuf bourguignon – eth «bourguignon» que marcha plan, eth monde qu'aiman aquò
14'00 Idem - eth nom «Le Rivage» - son frair que'u volia aperar «La Casserolle», non volia pas e que ganhèc – Jean Pujol de Lacretat qu'avia «Les Pyrénées» - MP : que venguia dab lemosinas – monde qu'avian coneishut
18'00 Lenga – que'n parla dab eris deth país – son dròlle que'u compren – e que'n pòt parlar se vòu - que l'a tostemps entenut parlar
18'25 America – eth 11 de seteme – quan i avia quauqu'un de França que venguia, que pujava en Twin Towers en 7au estatge entà béver eth aperetiu – que coneishia un flòc de clients qu'avian perdut quauqu'un – aqueth dia, qu'èra ena sala – eth sieu hilh que'u didec «que me'n cau anar pr'amor era mia hemna qu'a pòur» - non comprenec cap ce perqué didia aquerò – e que se n'anèc – era sua hemna, deth apartament qu'avia vist eth avion tumar era tor – que'u telefonèc un còp en li díser «un avion qu'a tocat era tor», 10 minutas après, un aute còp de telefòne : qu'èra eth aute avion – n' ei cap tornat desempuish
20'15 Idem – idem – se cambièc era vita après ? - non – eths dias d'après, òc, deguns en restaurant – e puish eth maire que didec que camia tornar hèr partir era vita – eths americans que son aubedissents – un moment dat qu'i avia coentas dab eth biòu en America – Regan qu'avia hèt un pleitei ena television, e que demandava ath monde de non pas minjar mès biòu – n'i avia cap mès un steak – hòrt diferent dera França, ací, eth monde qu'aurian dit «rai» e qu'aurian minjat biòu totun – pendent dus meses, n'i avia cap mès steak, que son disciplinats que non pas nosatis
22'00 Idem – populacions de New York – en temps, qu'i avia quartièrs per país, ara qu'ei barrejat tot
22'40 Idem – espanhòu – n'ei pas vertat que sia miaçat, eth anglés, peth espanhòu – que trebalhan ath nere – un flòc de gents que parlan duas o tres lengas segon eth – son dròlle que parla eth anglés, eth espanhòu e eth francés ara perfeccion
23'40 Lenga – dab eth patoès, non serà cap aisit de hè's compréner a New York (era pendula que sona pendent 1mn !)
24'40 America – qu'avian ua fèrma ailà, son ainat – dab vacas (?)
25'20 Idem – n'a pas tròp viatjat peths Estats Units – cada vacanças, qu'èra ací
25'55 America – eths dera sua generacion – que n'i a encara – Annette Cau que trebalhava a Air France – non ven pas jàmes – MP : un oncle partit en 1928, e jàmes tornat – qu'èra en Pennsylvanie – MD que's demanda ce quin ei possible de non tornar se'n
RL-09[Ou-Er-Dm-3]
0'20 Idem – en çò deth Tolosenc ací – un qu'i èra partit, e jàmes tornat – qu'avia avut 1 dròlla – e era, dus dròlles - qu'avian eretats d'ua maison – aqueth que s'enamorèc dera maison, e que torna cada an dab era sua mair
02'00 Lenga – aprés eth patoès a casa
02'10 Guerre 40 – eths sievis soviers – que's bremba deth «couvre feu» - barrar eras fièstras, amortar eth lum – que's bremba d'ua autò alemanda a pujar
03'50 Société – velhadas – çò que condavan – un qu'èra un pintre – era rota de Cominac qu'èra maishanta donc non i avia tròp d'alemands – un flòc d'espanhòus que s'amagavan
05'30 Guerre 40 – bals clandestins – en çò deth Mon o deth Mòn
06'40 Croyances – eras broishas - un còp quan avia demandat ath curè d'Aulús, se credia aras broishas – que l'avia responut «E on ne seriam alavetz ?»
09'10 Société – escríver – e sustot era escriutura – era pluma «Sergent Major» (MP) – qu'ei tostemps estat punit pr'amor dera escriutura
10'20 Eth pan – eth horn – bon pendent 4 o 5 dias, mes après qu'èra dur coma «le diable»
11'20 Educacion
12'55 Ossalhèr – quauques uns estacats ací
13'50 Os – en temps, quan tuavan eths osses deth costat de Tiules – que hadian córrer era pèth – Tambel, qu'èra un caçaire d'osses – eth grizzli en America, qu'èra mès amistosat
16'00 Caça – lèbes – un ací, que'us arratava dab eths cables deras bicicletas
17'00 Lop
18'25 Entre guèrra – son pair qu'èra estat enviat en Alemanha ara fin dera guèrra (de 1914) – quan i arribèc, en un vilatge, totas eras maisons que barravan eras hrièstas – eras gents n'avian cap arren a minjar e a béver – eth, que portèc ua grana boèta de cafè e qu'ac balhèc en ua hemna – après, que hoc eth amic dera maison – qu'èra a Trève (Trier en alemand) – ena armada d'ocupacion – qu'èra nascut en 1899
20'15 Idem – eth, n'aimava cap eths alemands pr'amor un oncle deths sievis qu'èra estat tuat a Verdun – que l'avian tirat eras tripas e que las avian passejadas – qu'aperava a sa mair de tant que sofria – totis aqueris alemands a New York, que'u hadia patir de véder-les – mes ath cap d'un moment, que s'apercebec qu'èran monde coma eths d'ací
21'20 Guerre 40 – un còp, quan sa pair avia trobat camparòus de cap a Astòn – que'us avia amagat en un arbe – e ath ser, quan los partic cercar, n'i èran cap mès – eths alemands que l'avian vist dab era jumelas – quan tornèc a baishar, que'u fotèren un can ath darrèr – eth ser, qu'anèc ena aubèrja – sa pair que didec mau deths alemands – mes era hemna dera aubèrja que'u didec de carà's pr'amor un, laguens, qu'èra un colaborator – non demorèc pas minjar e que partic sense seguir eth camin – qu'èra un milician
23'30 Montanha – d'Astòn, montanha de Tiules – qu'èran mès bonas enaras bèstias – 5 oras de rota de Tarascon enlà – passar per Lèrs, Vic de Sòs – n'an cap pro de plaça entà montanhar a Èrce – que las calia anar véder ath estiu
25'50 Avénguer – que's pensa qu'a fòrça, non n'i aurà cap mès monde deth país – segon eth, que seràn tolosencs – n'i aurà cap mès activitat
RL-09[Ou-Er-Dm-4]
0'20 Arreligion – un sanctet ath ras dera rota – que's cerrca ethy nom- un ossalhèr qu'avia fèt fèr aquò – qu'ac avia vist en Canadà – era gleisa de Cominac – totis qu'avian dat deth vilatge, n'ac sap pas plan de plan
2'20 Evolution - ce quin èra d'autis còps – escòla – era glèisa – era glèis d'Èrce (MP) – era capèra dera Boisha
05'10 Rivalitat – qu'èra mès avient de víver a Èrce que non pas a Cominac – quan èran joenis, eths d'Èrce que'us didian «que de Cominac, non venguia cap ni de bona gents, ni de bon vent» - ua maishanta reputacion
08'00 Territoire – relacions dab Massat – pas guaire de relacions – Prosper, eth maquinhon, que passava – qu'avian era reputacion d'èster roats – Paul de Tatxi d'Aleu – que venguian dançar
10'15 Leng – diferenças – a Anillac, eth accent qu'èra diferent, a 500m d'ací
10'40 Guerre d'Algeria – en Kabylie – que fuc arregent, eth 6 darrèris mesis en un vilatge – eths parachustistes qu'avian tuat tot eths òmes avant qu'i arribèssa – eth prumèr dia, non i avia pas deguns – eth capitani que didec que'us anava fèr vier – eth, n'ac volec cap – que demandè (Marcel) d'aver ua equipa e d'anar coélher eth «taleb», eth chef deth vilatge – que l'encontrèc, que parlava hòrt plan eth francés, mès plan que eth – que'u hec entrar e béver eth thé – que condèc tot ath taleb – que'u didec que se'n fotia d'aqueth país, e que eth, se'n volia tornar – que'u truquèc sus era espatla en díser-li qu'eth endeman, totis qu'i serian – çò que fuc
13'30 Idem – eth maitin, eths dròlles, era vrespada, eras hilhas – qu'anèc a Tizi Ouzou, era capitala dera Kabylie – qu'i crompèc ballons e tot entaths mainatges, dera sua pòcha – ce quin tiravan sus eth monde (??) - quan portèc eths ballons – eths soldats qu'èran ua banda de bandits, qu'ac panavan tot, eths tapisses, eras pomas, eras trufas – eras femnas que'us venguian véder tà plànhe's – que demandava ce quan valia eth tapís, per exemple – qu'ac fasia indemnisar – remborsar 10 còps mès que no'n valia – que's ploravan quan partic, eths petitis – que'u portavan iranges – totun, qu'avia pòur, tostemps – qu'aperavan aquerò «maintien de l'ordre, pacification»
17'10 Idem – sa pair que li fec partir a Tolosa – e que partic en espitau d'Arré (ou «d'arrêt»a Tolosa – que didec qu'avia mau de cap – que tringava eth peu – que'u balhèren 8 dias de permission – era infirmèra, a qui avia copat eth peu, que'u balhèc 1 mes e mei – entertemps, qu'avia un amic alsacian en Algeria que l'avia sauvat era vita – que'u presentèc coma regent (qu'èra sergent chef) – que responèc que n'ac sabia pas fèr – qu'anèc apréner un chic d'arabe pendent un mes – eths alsacians que son gents dretis
20'30 Idem – qu'èra estat dur e delicat – non sabia pas se s'anava fèr copar eth cap eth endeman – que's fasia compréner deths mainatges – qu'escrivia «Omar est petit» en tablèu, per exemple
RL-09[Ou-Er-Dm-5]
0'00 Algeria – que muisha eras fòtòs – qu'èra un país sec
0'00 Lenga – se's tròba quauqu'un deth país, que parla tostemps patoès, qu'auria tròp pòur que's diguessa que's «monta eth còth»
0'40 Intime – nescut ena maison en 1938 – en çò de Caquet – Denamiel qu'ei un nom de Usto – son gran pair que n'èra
02'00 Evolution – quin èra eth vilatge d'autis còps – que s'ajudavan – qu'i avia mès de monde – ara, dab eths novèlis, que n'i a un chic mès qu'un temps a – qu'i èra ena maison, ací – sa gran mair que demorèc 7 ans ath lhet
03'30 Arreligion – era glèisa ende cap a 1906 (1904) – que feren botar eth monde davant eth portau e fèr fòtòs (dit «postcard» !) - sa pair qu'avia trobat ua carta d'aqueras en Alemanha – non sap ce perqué èra estat atau – non volian pas qu'entressa era lei ena glèisa
05'10 Ossalhèrs – qu'èran devath eth castanhèr gran qu'i èra (ara qu'ei cagut) entà pode'u hicar eth morro en nas – cap d'ossalhèr ena sua familha
06'00 Caishejar – son gran pair que passava era caisha pertot ena França entà véner lunetas – qu'ei un polit país mes n'ei pas hèt ena ganhà's era vita – d'abòrd en America e d'autis a Tolosa – d'autis, que partian ena escòla
07'10 Escòla – Mme Degeilh, era arregenta de Cominac – que l'a marcat – qu'ac sabia fèr tot
intervencion de Michel Pujol sus era escòla
09'10 Intime – partit tara America – qu'èra era mòda – trebalhar ena restauracion – eth, qu'avia dus frairs dejà ailà – qu'avian aubèrt un comèrce – qu'a avut chança – n'a cap trebalhat mès qu'eths autis
10'05 Algeria – en Kabyllie – pendent 26 meses
10'40 America – en avion – a Bordèus – un òme que s'aperava Bassus e que l'avia balhat 3 passa-pòrts – eth sieu, eths d'un cople basque que non parlava ne anglés, ne francés – dab eth patoès que podec compréner tot quan parlavan basco (bilhèu que devian parlar espanhòu) – aqueth òme (eth basco) qu'avia un gran tropèth de oelhas en California mes n'avia cap besonh de parlar anglés – eth, Marcel, non sabia pas parlar anglés
12'07 Idem – seguida – quan arribèc ailà, que hoc dab era Luftansa, eths sievis frairs, puishque non n'i èra eth avion d'Air France, que partiren – que s'arretrobèc tot sol – que prenec un taxi, mes qu'èra un malin, que'u volec colhonar – que paguèc 30 dollars ( dit doro) – sons frairs que'u feren dar 5 doros – non sap pas d'a on ven eth mot doro, ni arren mès sonque entà díser «dollar»
14'50 Bolangeria – pan – anar tath vilatge – eth bolangèr que'us servia (pair de Michel)
15'30 Société – hòrt de monde – ua escòla deths dròlles e deras dròllas
16'35 America – ací-tau, qu'èra coma un nid – eths mainadèrs qu'èran susvelhats – ailà, qu'èran totis solis – que'n fasian de totas – tròp de diferenças entre eths dus – qu'èra ua bona epòca, per aquò – que trobavan trebalh de tira, un apartament dab era aiga cauda e eth cauhatge – n'i èra cap ací-tau – que calia quauqu'un de responsable entà arcuélher-los – mes, que son tostemps contents de tornar-se'n ací – dab eths sievis frairs, non parlavan pas sonque patoès a New York (Auguste, Roger et Marcel) – eth, que trebalhèc dab eth ainat
19'50 Idem – quin èran arribats a aver un restaurant – trebalhar dur e estauviar – eth cambi qu'èra profitable e que podian estauviar ailà – pòquis que s'i demorèren, totun, que partian entà tornar – qu'i a mainats deths qui son partits, aqueris que son americans, qu'ei acabat – eth, qu'a un dròlle dab 3 petitis – non tornaràn pas jàmes – eris, que's senteishen americans
21'35 Idem – sons frairs qu'èran garçons permèr – quan arribèc, un mes avant Nadau – que fasia era vaishèra – sa pair que'us avia venguts véder ailà – mes qu'èra un òme dera montanha – sa mair n'ac a pas jàmes acceptat – 3 mainatges e 3 partits en America – ací, ua 20ia de vacas, oelhas e chaval – que coelhian era lèt de tot eth vilatge – n'èran cap miserables – tad eth, n'ei cap era misèra que'us hec partir – que minjavan plan – deth temps deths ossalhèrs, n'èra pas atau – qu'èra coma un saunei de i partir
25'15 Idem – no'u hè pas dòu d'i èster partit – que's platz deths dus costats – qu'ei chic mauaisit de compréner – qu'èra dur pr'amor que's pensava tostemps aths parents ací – que podian víver en tier vacas ací – non sap pas se'n seria estat capable
27'10 Idem – qu'èra partit ena tornar, ath començament – mes no's passèc cap atau – qu'entrèc en comèrce, alavetz, non se'n podec sortir atau
RL-09[Ou-Er-Dm-2]
0'00 Seguida – qu'aimava çò que fasia - véder eras gents – eth Rivage, ena 46au arrua – Restaurant row qu'apèran – qu'ei quartièr deths teatres – qu'ei Broadway, a Manhattan – eras arruas que son numerotadas – quan l'orbiren en 1986, qu'èra un quartièr alemand – dab eth temps, qu'i avia comunautats en America, ara, qu'ei acabat
03'15 America – qu'anavan sovent en un arrestaurant, Le Midi, de Jean Pujol de Lacretat – que s'i amassavan – qu'i èran bien – qu'èran 4 frairs – qu'i parlavan patoès – a Central Park, qu'èra dab eth temps, n'i èra cap jàmes vertaderament anat – qu'èra ua auta generacion
05'00 Idem – perqué partiren ailà, ath començament – pr'amor deths osses – que venguia dur, ara fin – que fasian pòur enaths chavals – que deveren arrestà's – que's botèren a trebalhar ena restauracion – parlar anglés – qu'anèc ena escòla pendent 6 meses
07'20 Seguida – qu'an tostemps eth restaurant, son dròlle que se'n aucupa – sons dus frairs que son morts, ara
08'40 Idem – que se'n torna cada an – que se'n tornèc ath mes de noveme dab era nhèu – eth climat qu'ei un shinhau diferent, mes n'ei cap mau
09'30 Idem – arribat en 1962 en America – n'ei cap mès parièr – non vòlen cap mès imigrants – d'aqueth temps, 2 dias après, qu'avias eths papèrs – qu'èra de mès bon hèr, qu'ei vengut tot car – era vila qu'ei venguda – qu'avia un apartament que pagava 37 doros (dollar) per mes – ath dia de uè, que deu costar ua fortuna – víver en centre n'ei cap mès possible – eth metrò non l'aimava cap – ara, que va tath restaurant en metrò, e que se'n torna eth ser en taxi
11'50 Idem – restaurants francesis – non n'i a cap mès ara – era renda qu'ei venguda tròp cara – qu'an quasi totis barrats – brasserias qu'obreishen ara, mes non son cap francesis, que son «corporacions» (corporations = enterpresas !) - aqueras que hèn ua cosina novèla mes n'ei pas tradicionau – eris, que hèn eths plats francesis, le coq au vin, boeuf bourguignon – eth «bourguignon» que marcha plan, eth monde qu'aiman aquò
14'00 Idem - eth nom «Le Rivage» - son frair que'u volia aperar «La Casserolle», non volia pas e que ganhèc – Jean Pujol de Lacretat qu'avia «Les Pyrénées» - MP : que venguia dab lemosinas – monde qu'avian coneishut
18'00 Lenga – que'n parla dab eris deth país – son dròlle que'u compren – e que'n pòt parlar se vòu - que l'a tostemps entenut parlar
18'25 America – eth 11 de seteme – quan i avia quauqu'un de França que venguia, que pujava en Twin Towers en 7au estatge entà béver eth aperetiu – que coneishia un flòc de clients qu'avian perdut quauqu'un – aqueth dia, qu'èra ena sala – eth sieu hilh que'u didec «que me'n cau anar pr'amor era mia hemna qu'a pòur» - non comprenec cap ce perqué didia aquerò – e que se n'anèc – era sua hemna, deth apartament qu'avia vist eth avion tumar era tor – que'u telefonèc un còp en li díser «un avion qu'a tocat era tor», 10 minutas après, un aute còp de telefòne : qu'èra eth aute avion – n' ei cap tornat desempuish
20'15 Idem – idem – se cambièc era vita après ? - non – eths dias d'après, òc, deguns en restaurant – e puish eth maire que didec que camia tornar hèr partir era vita – eths americans que son aubedissents – un moment dat qu'i avia coentas dab eth biòu en America – Regan qu'avia hèt un pleitei ena television, e que demandava ath monde de non pas minjar mès biòu – n'i avia cap mès un steak – hòrt diferent dera França, ací, eth monde qu'aurian dit «rai» e qu'aurian minjat biòu totun – pendent dus meses, n'i avia cap mès steak, que son disciplinats que non pas nosatis
22'00 Idem – populacions de New York – en temps, qu'i avia quartièrs per país, ara qu'ei barrejat tot
22'40 Idem – espanhòu – n'ei pas vertat que sia miaçat, eth anglés, peth espanhòu – que trebalhan ath nere – un flòc de gents que parlan duas o tres lengas segon eth – son dròlle que parla eth anglés, eth espanhòu e eth francés ara perfeccion
23'40 Lenga – dab eth patoès, non serà cap aisit de hè's compréner a New York (era pendula que sona pendent 1mn !)
24'40 America – qu'avian ua fèrma ailà, son ainat – dab vacas (?)
25'20 Idem – n'a pas tròp viatjat peths Estats Units – cada vacanças, qu'èra ací
25'55 America – eths dera sua generacion – que n'i a encara – Annette Cau que trebalhava a Air France – non ven pas jàmes – MP : un oncle partit en 1928, e jàmes tornat – qu'èra en Pennsylvanie – MD que's demanda ce quin ei possible de non tornar se'n
RL-09[Ou-Er-Dm-3]
0'20 Idem – en çò deth Tolosenc ací – un qu'i èra partit, e jàmes tornat – qu'avia avut 1 dròlla – e era, dus dròlles - qu'avian eretats d'ua maison – aqueth que s'enamorèc dera maison, e que torna cada an dab era sua mair
02'00 Lenga – aprés eth patoès a casa
02'10 Guerre 40 – eths sievis soviers – que's bremba deth «couvre feu» - barrar eras fièstras, amortar eth lum – que's bremba d'ua autò alemanda a pujar
03'50 Société – velhadas – çò que condavan – un qu'èra un pintre – era rota de Cominac qu'èra maishanta donc non i avia tròp d'alemands – un flòc d'espanhòus que s'amagavan
05'30 Guerre 40 – bals clandestins – en çò deth Mon o deth Mòn
06'40 Croyances – eras broishas - un còp quan avia demandat ath curè d'Aulús, se credia aras broishas – que l'avia responut «E on ne seriam alavetz ?»
09'10 Société – escríver – e sustot era escriutura – era pluma «Sergent Major» (MP) – qu'ei tostemps estat punit pr'amor dera escriutura
10'20 Eth pan – eth horn – bon pendent 4 o 5 dias, mes après qu'èra dur coma «le diable»
11'20 Educacion
12'55 Ossalhèr – quauques uns estacats ací
13'50 Os – en temps, quan tuavan eths osses deth costat de Tiules – que hadian córrer era pèth – Tambel, qu'èra un caçaire d'osses – eth grizzli en America, qu'èra mès amistosat
16'00 Caça – lèbes – un ací, que'us arratava dab eths cables deras bicicletas
17'00 Lop
18'25 Entre guèrra – son pair qu'èra estat enviat en Alemanha ara fin dera guèrra (de 1914) – quan i arribèc, en un vilatge, totas eras maisons que barravan eras hrièstas – eras gents n'avian cap arren a minjar e a béver – eth, que portèc ua grana boèta de cafè e qu'ac balhèc en ua hemna – après, que hoc eth amic dera maison – qu'èra a Trève (Trier en alemand) – ena armada d'ocupacion – qu'èra nascut en 1899
20'15 Idem – eth, n'aimava cap eths alemands pr'amor un oncle deths sievis qu'èra estat tuat a Verdun – que l'avian tirat eras tripas e que las avian passejadas – qu'aperava a sa mair de tant que sofria – totis aqueris alemands a New York, que'u hadia patir de véder-les – mes ath cap d'un moment, que s'apercebec qu'èran monde coma eths d'ací
21'20 Guerre 40 – un còp, quan sa pair avia trobat camparòus de cap a Astòn – que'us avia amagat en un arbe – e ath ser, quan los partic cercar, n'i èran cap mès – eths alemands que l'avian vist dab era jumelas – quan tornèc a baishar, que'u fotèren un can ath darrèr – eth ser, qu'anèc ena aubèrja – sa pair que didec mau deths alemands – mes era hemna dera aubèrja que'u didec de carà's pr'amor un, laguens, qu'èra un colaborator – non demorèc pas minjar e que partic sense seguir eth camin – qu'èra un milician
23'30 Montanha – d'Astòn, montanha de Tiules – qu'èran mès bonas enaras bèstias – 5 oras de rota de Tarascon enlà – passar per Lèrs, Vic de Sòs – n'an cap pro de plaça entà montanhar a Èrce – que las calia anar véder ath estiu
25'50 Avénguer – que's pensa qu'a fòrça, non n'i aurà cap mès monde deth país – segon eth, que seràn tolosencs – n'i aurà cap mès activitat
RL-09[Ou-Er-Dm-4]
0'20 Arreligion – un sanctet ath ras dera rota – que's cerrca ethy nom- un ossalhèr qu'avia fèt fèr aquò – qu'ac avia vist en Canadà – era gleisa de Cominac – totis qu'avian dat deth vilatge, n'ac sap pas plan de plan
2'20 Evolution - ce quin èra d'autis còps – escòla – era glèisa – era glèis d'Èrce (MP) – era capèra dera Boisha
05'10 Rivalitat – qu'èra mès avient de víver a Èrce que non pas a Cominac – quan èran joenis, eths d'Èrce que'us didian «que de Cominac, non venguia cap ni de bona gents, ni de bon vent» - ua maishanta reputacion
08'00 Territoire – relacions dab Massat – pas guaire de relacions – Prosper, eth maquinhon, que passava – qu'avian era reputacion d'èster roats – Paul de Tatxi d'Aleu – que venguian dançar
10'15 Leng – diferenças – a Anillac, eth accent qu'èra diferent, a 500m d'ací
10'40 Guerre d'Algeria – en Kabylie – que fuc arregent, eth 6 darrèris mesis en un vilatge – eths parachustistes qu'avian tuat tot eths òmes avant qu'i arribèssa – eth prumèr dia, non i avia pas deguns – eth capitani que didec que'us anava fèr vier – eth, n'ac volec cap – que demandè (Marcel) d'aver ua equipa e d'anar coélher eth «taleb», eth chef deth vilatge – que l'encontrèc, que parlava hòrt plan eth francés, mès plan que eth – que'u hec entrar e béver eth thé – que condèc tot ath taleb – que'u didec que se'n fotia d'aqueth país, e que eth, se'n volia tornar – que'u truquèc sus era espatla en díser-li qu'eth endeman, totis qu'i serian – çò que fuc
13'30 Idem – eth maitin, eths dròlles, era vrespada, eras hilhas – qu'anèc a Tizi Ouzou, era capitala dera Kabylie – qu'i crompèc ballons e tot entaths mainatges, dera sua pòcha – ce quin tiravan sus eth monde (??) - quan portèc eths ballons – eths soldats qu'èran ua banda de bandits, qu'ac panavan tot, eths tapisses, eras pomas, eras trufas – eras femnas que'us venguian véder tà plànhe's – que demandava ce quan valia eth tapís, per exemple – qu'ac fasia indemnisar – remborsar 10 còps mès que no'n valia – que's ploravan quan partic, eths petitis – que'u portavan iranges – totun, qu'avia pòur, tostemps – qu'aperavan aquerò «maintien de l'ordre, pacification»
17'10 Idem – sa pair que li fec partir a Tolosa – e que partic en espitau d'Arré (ou «d'arrêt»a Tolosa – que didec qu'avia mau de cap – que tringava eth peu – que'u balhèren 8 dias de permission – era infirmèra, a qui avia copat eth peu, que'u balhèc 1 mes e mei – entertemps, qu'avia un amic alsacian en Algeria que l'avia sauvat era vita – que'u presentèc coma regent (qu'èra sergent chef) – que responèc que n'ac sabia pas fèr – qu'anèc apréner un chic d'arabe pendent un mes – eths alsacians que son gents dretis
20'30 Idem – qu'èra estat dur e delicat – non sabia pas se s'anava fèr copar eth cap eth endeman – que's fasia compréner deths mainatges – qu'escrivia «Omar est petit» en tablèu, per exemple
RL-09[Ou-Er-Dm-5]
0'00 Algeria – que muisha eras fòtòs – qu'èra un país sec
Créateur
Lassalle Renaud, enquêteur
Eth Ostau Comengés, producteur
Source
EOC 11
RL-09[Ou-Er-Dm]
Éditeur
Eth Ostau Comengés
Contributeur
Les Amis du Garbet (commanditaire)
Format
Texte/html
Langue
gascon
Spatial Coverage
Ercé
Person Item Type Metadata
Birth Date
né en 1938
Birthplace
Ercé
Collection
Citer ce document
Lassalle Renaud, enquêteur et Eth Ostau Comengés, producteur, “Collectage de Marcel - (Ercé-09),” Oralitat de Gasconha, consulté le 11 décembre 2024, https://culturaviva.audio-lab.org/items/show/19.