Collectage de Maria - (Ercé-09)
Dublin Core
Titre
Collectage de Maria - (Ercé-09)
Abstract
Sujet
Seigle
Travail - Espagne
Surnaturel (sorcières)
Rivalité entre village
Thermalisme
Noblesse/bourgeoisie
Montreur d'animaux savants
Emigration -- Etats Unis
Gascon (dialecte)
Description
RL-09[Uu-Er-Pm1-1]
01'10 Sobriquet maison – ací, pas cap – qu'èra un ancian presbitari – ací qu'ei eth Freishe
02'15 Toponymie – nascuda ena Comania – maridada en 1951 ací
02'35 Oralité – istoèra dera Comania – qu'i avia estanhs pertot, era valea qu'èra tota inondada – que crusèren entà fèr partir era aiga – quauqu'un dera Cort (Lacourt) que fec vier eth tropèth dera vacas pr'amor qu'i èran de bons pastencs – qu'i feren ua cabana e que feren vier tota era familha – que s'aperava Géraud – e que feren era maison – atau, qu'èra totis Gérauds ací – sa pair (ad era) qu'èra dera Escalas – qu'ac condavan ena Comania
04'50 Sobriquet maison Comania – en çò deth Dòn – totis eths Gérauds dab eth sobriquet : Géraud-Chés (era maison originau), Géraud-Sord, Géraud-Jaquèl, Géraud-Galy (Galin), Géraud-Peròu, Géraud-Salabida, Géraud-Beiat, Géraud-Bernat Chèc
06'00 Idem – sobriquets maisons ath entorn de casa sua – Lannau, Momat, Ostalòt
ua amiga deras suas qu'arriba
RL-09[Uu-Er-Pm1-2]
0'00 Seguida – sobriquets deth quartièr – Lèna – Soca – ara, que's pèrt d'aperar eth monde peth nom de famille
01'30 Toponymie – vilatges de Èrce : era Comania, era Ribèra, eths de Cau, eth Bordau, era Viela, eth Carrèr, eth Casau d'Uguet, eras Còstas, eth Cap dera Viela, Sèrras, Gollas (?), eras Escalas, era Bosha, era Carròla, era Casca, eths Poets – que son quartièrs abitats – Cominac : eths Icarts, eths Benasets, eths Rogalles
03'40 Aiga – eth riu : eth Garbet
03'50 Idem – eras molas – un arressec que marcha encara – eth Pont deth Molar, ua auta ara Casca, ua auta aths de Cau, a çò de Michaud (ara Mola) mes qu'ei de Ost – que calia faria enà engreishar
05'10 Semiar – qué semiavan : milh gròs, segle, blat ner – segle taths tets, qu'a encara garbas d'aqueth temps – non tenguia cap de fèr atau – mes sa pair que'n fasia – estacar dab «ridòrtas (?), estacar dab mata o dab planta de rog tanben – júnher-las dab un lataron
07'15 Idem – era sègle – que la calia bàter e raspiar – coma un pienti – enà bàter – sortir era pòrta dera bòrda, botar-la contra era paret e bàter a man – eth blat ner qu'èra dab un lataron sus vielhis lançòus – nada batusa
09'00 Travaux saisonnier – tara plana – entà segar e vrenhar – a pè – vrenhar entà Longatge, en Agen (?) - segar ara man, ara fauç – dalhar tà Espanha ? Son gran pair qu'anava entara Seu d'Urgell – pagat dab un coartèr de blat – istoèra : les-i avian portat ua bota de vin entaths dalhaires (aciu ena Seu d'Urgell), que la penjèren en un arbe en un prat - istoèra dab un maishant sòrt – que parlavan eth catalan, ja's comprenian entre eris
12'20 Montanhar – qu'i amontanhavan en Espanha
12'40 Société – rivalitat – òc, eras gents d'Aulús que passavan per Ústo o per Massat entà anar tà Ost, qu'avian pòur deras gents d'Èrce – pr'amor dera montanhas – que n'avian tuat un
13'45 Idem – idem
14'15 Economie – trebalhar en eths òtèls d'Aulús – pescar eras troetas dab filets e véner-las aths òtèls – cercar fragas ena Pico – ceses en òrt – ja n'avian besonh, que calia pagar era talha e era forana – era forana qu'ei un dret enara comuna de Massat e d'Aulús de fè'i anar eras vacas e eras oelhas
15'40 Société – eras corvadas – ena Ribèra, qu'i èra un castèth – eras femnas qu'i anavan lavar per arren ena eris – qu'èra eths senhors – un qu'èra medecin, e qu'an eras gents qu'avian mau de caishaus...
RL-09[Uu-Er-Pm1-3]
0'00 Seguida – qu'arrincava eras dents sense anestesia, ni arren
01'10 Semiar – lin – n'ac a pas coneishut – entà fèr eths lançòus
01'40 Ossalhèrs – non n'a pas conegut – que s'èran estats hòrt en America – quin crompava eths osses, crompar a credit, un os que costava 300fr – que crompavan un os a dus, 150fr cada un – dondar eth os dab eth morrau – fè'u dançar - «comment on fait le laboureur» ? - que laurava e que saludava – partir a pè e préner eth batètu – en America, en Angletèrra, mèma quauques un en Russia
04'45 Idem – anecdòta – aths Poets, qu'avian bien estacat eth os davant casa sua – mainadèrs que s'amusavan ath entorn – eth os que n'atrapèc un e que'u tuèc – non gausa cap mès anar ena montanha pr'amor deth os, ara
05'45 Idem – eth ossalhèr qu'èra plan vist
06'05 Idem – quin desmarrèc ? - un qu'èra deras Còsta e que s'aperava Ramuth – qu'avia eras oelhas ath estanh de Lèrs – que s'avia perdut eras oelhas – que i a toas – un os qu'èra estat blaçat peths caçaires de Massat – que'u sautèc dessús – Ramut que l'atrapèc pera lenga e a còp de pigasson, que l'amatèc – que li tirèc era pèth (que l'avia copat era man, qu'èra estat amputat après) – que partic fèr córrer era pèth enà fè's un chic de sòuses – atau, qu'èra arribat era ideia de crompar un os e de fè'u véser aras gents
08'35 America – 600 d'Èrce a un moment dat a New York – lavar era vaishèra, netejar – qu'i èra anada en voiatge – qu'a vist eths òtèls on trebalhavan – un gran òtèl : ?? - eth Empire State Building e limosinas ath pè – qu'èran ath òtèl Edison – quan tornèren en França, tot qu'èra petit – qu'anèren minjar en çò deras gents deths país : en çò de Marcel de Caquet (Le Rivage), de Marie Rose Ponsolle (La Pergola des Artistes), e en çò de René de Lacretat Pujol (Les Pyrénées), son frair, Pierre (Le Tunnel) – quan se tròban entre eris, que parlan encara patoès
13'15 Idem – sovent, que s'i moriren ailà – mes que's feren enterrar ací – avant, que venguian passar eth estiu, mes ara, que son mortis – eths descendents non venguen pas
14'20 Evolutions – Èrce ara – monde estrangèrs, hòrt ara – qu'ei tot barrat – que pòden condar eth monde deth vilatge ad aise
15'05 Société – velhar e fèr desfoelhadas – sauclar era segle e dançar eth ser – era darrèra setmana d'abriu, que semivan eth milh gròs, totis que venguian ajudar
16'30 Idem – idem
RL-09[Uu-Er-Pm1-4]
0'00 Seguida – de qué parlavan – istoèra dera Comania, deths ossalhèrs, deras broishas – que getava un maishant sòrt – que disian «aquera que'n sap mès que de paters»
01'25 Transport – eth tramway – non l'a pas coneishut
02'15 Socicété – praubetat – tròp de monde en temps
02'40 Idem – maison – ainat – que s'estava a casa – tot qu'ei morcelat pr'amor d'aquerò – tara America, totis, capdèths coma ainats, qu'i partiren
03'50 Agriculture – eras fonsas – quin calia fèr – gents de pertot en temps
04'30 Semiar – trufas, segle, milh gròs, blat ner – que s'ac hadian vénguer tot a casa – eth blat non venguia pas guaire ací – qu'ei tròp fred ací
05'10 Meteo – nheu – que nhevava mès que ara – sa tanta que l'avia condat que quauques ivèrns que passavan pera hrièsta deth purmèr estatge pr'amor era nheu qu'i pujava deça naut
06'10 Maison – 3 o 4 generacions ena maison – qui comandava ? Cap qu'un pòrta moneda – eth mès vielh – quan tornavan eths ossalhèrs, que crompèren tèrras – pr'amor qu'èra tròp limitat autament
07'20 Elevage – bestiar – vaca gasconas e castas – que las amiavan a Seix, ath feirau
08'20 Alimentation – eth fromatge
RL-09[Uu-Er-Pm1-5]
0'50 Montanhar – montanhar enas Ribas e a Lèrs, Bastard, Anhas – entath Sarrat deths Còths – se pegavan eras bèstias ? - oelhas, òc – pueijar ath 1er de junh e tornar baishar ath 20 de seteme – ce quin hèn ara – un vaquèr e un oelhèr
03'20 Guerre 14 – sa pair que l'avia fèta – qu'èra de 1910 – 2 frairs deths sòns qu'i èran estats tuats, alavetz qu'èra ath arrèr – que'n parlava sovent – qu'èra estat blaçat – ua bala en molet – era cama abracada, e nada pension – contunhar de trebalhar coma arren, mes que sofria
05'00 Fèsta – eth 15 d'aost – qu'èra sacrat ací – non fasian cap èrba – qu'anavan en eths bordaus dab era poralha e eth pòrc entà fèr era èrba – dançar en Prat Vesiau – eras autas comunas qu'arribavan en bicicleta - no's pelejavan cap mès
06'40 Carnaval – ja'u fasian – que'us davan ueus, un trip – e ua moleta eth ser entre mainadèrs – cotilhons deras grans mairs – que s'abilhavan dab çò qu'avian
07'50 Calivari – entenut a parlar mes qu'èra fèt
09'30 St Joan – fèr eth foc – quin preparavan eth foc – foc de tot (pas un arbe) - «a foc, a foc, eth cuu de madama, a foc, a foc, eth cuu deth lop», ça cantavan – benasit peth curè
11'20 Lenga – aprés avant eth francés – a 5 ans, quan entrèc ena escòla, non sabia pas parlar francés – qu'èran malurosis – eth francés que venguec atau – ja aprenerem viste totun
12'25 Idem – diferenças – diferent dab Aulús – dab Massat – dab Ost, qu'i disen [ʒɔ], ací qu'ei [jɔ]
01'10 Sobriquet maison – ací, pas cap – qu'èra un ancian presbitari – ací qu'ei eth Freishe
02'15 Toponymie – nascuda ena Comania – maridada en 1951 ací
02'35 Oralité – istoèra dera Comania – qu'i avia estanhs pertot, era valea qu'èra tota inondada – que crusèren entà fèr partir era aiga – quauqu'un dera Cort (Lacourt) que fec vier eth tropèth dera vacas pr'amor qu'i èran de bons pastencs – qu'i feren ua cabana e que feren vier tota era familha – que s'aperava Géraud – e que feren era maison – atau, qu'èra totis Gérauds ací – sa pair (ad era) qu'èra dera Escalas – qu'ac condavan ena Comania
04'50 Sobriquet maison Comania – en çò deth Dòn – totis eths Gérauds dab eth sobriquet : Géraud-Chés (era maison originau), Géraud-Sord, Géraud-Jaquèl, Géraud-Galy (Galin), Géraud-Peròu, Géraud-Salabida, Géraud-Beiat, Géraud-Bernat Chèc
06'00 Idem – sobriquets maisons ath entorn de casa sua – Lannau, Momat, Ostalòt
ua amiga deras suas qu'arriba
RL-09[Uu-Er-Pm1-2]
0'00 Seguida – sobriquets deth quartièr – Lèna – Soca – ara, que's pèrt d'aperar eth monde peth nom de famille
01'30 Toponymie – vilatges de Èrce : era Comania, era Ribèra, eths de Cau, eth Bordau, era Viela, eth Carrèr, eth Casau d'Uguet, eras Còstas, eth Cap dera Viela, Sèrras, Gollas (?), eras Escalas, era Bosha, era Carròla, era Casca, eths Poets – que son quartièrs abitats – Cominac : eths Icarts, eths Benasets, eths Rogalles
03'40 Aiga – eth riu : eth Garbet
03'50 Idem – eras molas – un arressec que marcha encara – eth Pont deth Molar, ua auta ara Casca, ua auta aths de Cau, a çò de Michaud (ara Mola) mes qu'ei de Ost – que calia faria enà engreishar
05'10 Semiar – qué semiavan : milh gròs, segle, blat ner – segle taths tets, qu'a encara garbas d'aqueth temps – non tenguia cap de fèr atau – mes sa pair que'n fasia – estacar dab «ridòrtas (?), estacar dab mata o dab planta de rog tanben – júnher-las dab un lataron
07'15 Idem – era sègle – que la calia bàter e raspiar – coma un pienti – enà bàter – sortir era pòrta dera bòrda, botar-la contra era paret e bàter a man – eth blat ner qu'èra dab un lataron sus vielhis lançòus – nada batusa
09'00 Travaux saisonnier – tara plana – entà segar e vrenhar – a pè – vrenhar entà Longatge, en Agen (?) - segar ara man, ara fauç – dalhar tà Espanha ? Son gran pair qu'anava entara Seu d'Urgell – pagat dab un coartèr de blat – istoèra : les-i avian portat ua bota de vin entaths dalhaires (aciu ena Seu d'Urgell), que la penjèren en un arbe en un prat - istoèra dab un maishant sòrt – que parlavan eth catalan, ja's comprenian entre eris
12'20 Montanhar – qu'i amontanhavan en Espanha
12'40 Société – rivalitat – òc, eras gents d'Aulús que passavan per Ústo o per Massat entà anar tà Ost, qu'avian pòur deras gents d'Èrce – pr'amor dera montanhas – que n'avian tuat un
13'45 Idem – idem
14'15 Economie – trebalhar en eths òtèls d'Aulús – pescar eras troetas dab filets e véner-las aths òtèls – cercar fragas ena Pico – ceses en òrt – ja n'avian besonh, que calia pagar era talha e era forana – era forana qu'ei un dret enara comuna de Massat e d'Aulús de fè'i anar eras vacas e eras oelhas
15'40 Société – eras corvadas – ena Ribèra, qu'i èra un castèth – eras femnas qu'i anavan lavar per arren ena eris – qu'èra eths senhors – un qu'èra medecin, e qu'an eras gents qu'avian mau de caishaus...
RL-09[Uu-Er-Pm1-3]
0'00 Seguida – qu'arrincava eras dents sense anestesia, ni arren
01'10 Semiar – lin – n'ac a pas coneishut – entà fèr eths lançòus
01'40 Ossalhèrs – non n'a pas conegut – que s'èran estats hòrt en America – quin crompava eths osses, crompar a credit, un os que costava 300fr – que crompavan un os a dus, 150fr cada un – dondar eth os dab eth morrau – fè'u dançar - «comment on fait le laboureur» ? - que laurava e que saludava – partir a pè e préner eth batètu – en America, en Angletèrra, mèma quauques un en Russia
04'45 Idem – anecdòta – aths Poets, qu'avian bien estacat eth os davant casa sua – mainadèrs que s'amusavan ath entorn – eth os que n'atrapèc un e que'u tuèc – non gausa cap mès anar ena montanha pr'amor deth os, ara
05'45 Idem – eth ossalhèr qu'èra plan vist
06'05 Idem – quin desmarrèc ? - un qu'èra deras Còsta e que s'aperava Ramuth – qu'avia eras oelhas ath estanh de Lèrs – que s'avia perdut eras oelhas – que i a toas – un os qu'èra estat blaçat peths caçaires de Massat – que'u sautèc dessús – Ramut que l'atrapèc pera lenga e a còp de pigasson, que l'amatèc – que li tirèc era pèth (que l'avia copat era man, qu'èra estat amputat après) – que partic fèr córrer era pèth enà fè's un chic de sòuses – atau, qu'èra arribat era ideia de crompar un os e de fè'u véser aras gents
08'35 America – 600 d'Èrce a un moment dat a New York – lavar era vaishèra, netejar – qu'i èra anada en voiatge – qu'a vist eths òtèls on trebalhavan – un gran òtèl : ?? - eth Empire State Building e limosinas ath pè – qu'èran ath òtèl Edison – quan tornèren en França, tot qu'èra petit – qu'anèren minjar en çò deras gents deths país : en çò de Marcel de Caquet (Le Rivage), de Marie Rose Ponsolle (La Pergola des Artistes), e en çò de René de Lacretat Pujol (Les Pyrénées), son frair, Pierre (Le Tunnel) – quan se tròban entre eris, que parlan encara patoès
13'15 Idem – sovent, que s'i moriren ailà – mes que's feren enterrar ací – avant, que venguian passar eth estiu, mes ara, que son mortis – eths descendents non venguen pas
14'20 Evolutions – Èrce ara – monde estrangèrs, hòrt ara – qu'ei tot barrat – que pòden condar eth monde deth vilatge ad aise
15'05 Société – velhar e fèr desfoelhadas – sauclar era segle e dançar eth ser – era darrèra setmana d'abriu, que semivan eth milh gròs, totis que venguian ajudar
16'30 Idem – idem
RL-09[Uu-Er-Pm1-4]
0'00 Seguida – de qué parlavan – istoèra dera Comania, deths ossalhèrs, deras broishas – que getava un maishant sòrt – que disian «aquera que'n sap mès que de paters»
01'25 Transport – eth tramway – non l'a pas coneishut
02'15 Socicété – praubetat – tròp de monde en temps
02'40 Idem – maison – ainat – que s'estava a casa – tot qu'ei morcelat pr'amor d'aquerò – tara America, totis, capdèths coma ainats, qu'i partiren
03'50 Agriculture – eras fonsas – quin calia fèr – gents de pertot en temps
04'30 Semiar – trufas, segle, milh gròs, blat ner – que s'ac hadian vénguer tot a casa – eth blat non venguia pas guaire ací – qu'ei tròp fred ací
05'10 Meteo – nheu – que nhevava mès que ara – sa tanta que l'avia condat que quauques ivèrns que passavan pera hrièsta deth purmèr estatge pr'amor era nheu qu'i pujava deça naut
06'10 Maison – 3 o 4 generacions ena maison – qui comandava ? Cap qu'un pòrta moneda – eth mès vielh – quan tornavan eths ossalhèrs, que crompèren tèrras – pr'amor qu'èra tròp limitat autament
07'20 Elevage – bestiar – vaca gasconas e castas – que las amiavan a Seix, ath feirau
08'20 Alimentation – eth fromatge
RL-09[Uu-Er-Pm1-5]
0'50 Montanhar – montanhar enas Ribas e a Lèrs, Bastard, Anhas – entath Sarrat deths Còths – se pegavan eras bèstias ? - oelhas, òc – pueijar ath 1er de junh e tornar baishar ath 20 de seteme – ce quin hèn ara – un vaquèr e un oelhèr
03'20 Guerre 14 – sa pair que l'avia fèta – qu'èra de 1910 – 2 frairs deths sòns qu'i èran estats tuats, alavetz qu'èra ath arrèr – que'n parlava sovent – qu'èra estat blaçat – ua bala en molet – era cama abracada, e nada pension – contunhar de trebalhar coma arren, mes que sofria
05'00 Fèsta – eth 15 d'aost – qu'èra sacrat ací – non fasian cap èrba – qu'anavan en eths bordaus dab era poralha e eth pòrc entà fèr era èrba – dançar en Prat Vesiau – eras autas comunas qu'arribavan en bicicleta - no's pelejavan cap mès
06'40 Carnaval – ja'u fasian – que'us davan ueus, un trip – e ua moleta eth ser entre mainadèrs – cotilhons deras grans mairs – que s'abilhavan dab çò qu'avian
07'50 Calivari – entenut a parlar mes qu'èra fèt
09'30 St Joan – fèr eth foc – quin preparavan eth foc – foc de tot (pas un arbe) - «a foc, a foc, eth cuu de madama, a foc, a foc, eth cuu deth lop», ça cantavan – benasit peth curè
11'20 Lenga – aprés avant eth francés – a 5 ans, quan entrèc ena escòla, non sabia pas parlar francés – qu'èran malurosis – eth francés que venguec atau – ja aprenerem viste totun
12'25 Idem – diferenças – diferent dab Aulús – dab Massat – dab Ost, qu'i disen [ʒɔ], ací qu'ei [jɔ]
Créateur
Lassalle Renaud, enquêteur
Eth Ostau Comengés, producteur
Source
RL-09[Ou-Er-Pm]
Éditeur
Eth Ostau Comengés
Contributeur
Les Amis du Garbet (commanditaire)
Format
Texte/html
Langue
gascon
Spatial Coverage
Ercé
Person Item Type Metadata
Birth Date
née en 1932
Birthplace
Ercé
Collection
Citer ce document
Lassalle Renaud, enquêteur et Eth Ostau Comengés, producteur, “Collectage de Maria - (Ercé-09),” Oralitat de Gasconha, consulté le 11 décembre 2024, https://culturaviva.audio-lab.org/items/show/24.