Collectage de Charles - (Tuzaguet-65)
Dublin Core
Titre
Collectage de Charles - (Tuzaguet-65)
Abstract
Sujet
Sobriquets (villages)
Superstitions
Peste
Filatures
Effeuillage du maïs
Mesures de contenance
Mesures agraires
Outils
Maïs
Emigration -- Etats Unis
Guerre franco-allemande (1870-1871)
Gascon (apprentissage du français)
Gascon (sociolinguistique)
Formulettes
Description
0'15 Sobriquet maison - en çò de Crambat - data d'avant era Revolucion - duas maisons de Crambat en Tuzaguèth - era auta en baish deth vilatge- tad eth pr'amor non n'i a pas qu'ua cramba - cramba de'n vath segon era hemna
02'10 Idem - ara qu'apèran eras maisons peth nòm deth proprietari - eths vielhs que coneguen eths sobriquets, eths joens non - en realitat, que l'apèran Charles de Matèu pr'amor d'èster nescut en çò de Matèu (mair que n'èra sortida)
3'50 Toponymie - quartièr dera Horcada - de còsta, qu'ei era Capèra - mes normaument qu'ei era Horcada deths dus costats
04'55 Idem - eth Caminau a baish (CAmin Nau) n'existava pas - era rota vielha que passava en vilatge - eras maisons de baish que son (o qu'èran) mès arriches - quartièr dera Bascula - maisoeta arredona ath miei dera rota qu'èra ua bascula tà pesar eth bestiar
07'45 Idem - eth Cap dera Carrau (a haut) - eth Bualà - Lanaseca - era Guileta - Còsta de Poquet - era Catalonha - eth Barri (eth quartièr de baish) - perqué s'apèra atau, eth quartièr dera Catalonha ? – non sap pas
09'40 Sobriquet abitants - eths Pelegatèrs - pelavan hòt de pèths, trebalhavan era lan - que i avó ua usina on hèvan tricòts dab era aiga dera Nèsta - que hèvan vénguer eth coton pera gara de Sent Laurenç - a Bizós, que son eths Gaudinèrs
12'50 Industrie - en Anèras, que i avó ua escòla de "tailleur de pierre"
13'35 Sobriquets maisons quartièr Horcada - çò de BArthélémy - deth Cardin, deth Tèrro - de Nino - çò deth Asque - de Parafér - çò deth Herran -de Soler - de Menaton
14'52 Arrius - era Nèsta - era Tòrta mes que l'apèran eth Vievèr - un aute, era Vaquèra - que s'amassan en St Laurenç
15'50 Honts- St Ròch - eth Pilauret a baish deth vilatge - era hont de Fonta - ara que son perdudas
16'50 Religion - capèra St Ròch - soavan eras campanas quan volèva greslar - ua vielha qu'anava sonar eras campanas - qu'i disen era missa cada an - que ho arrehèita a un aute endret (pròche totun)
19'05 Istòria - Tuzaguèth qu'èra en Tuzac - mes que i avó ua epidemia de pèsta alavetz eth monde que mudèren en costalat - que i avè un castèth en çò deth vesin
20'30 Toponymie - era Còsta, on son - son gran-pair qu'anavan hèr era diligéncia tà Banhèras tà cuélher tabac
21'25 Economie - vielhs mestièrs - haures, carpentèr e menusèrs - ua fabrica de manjes - e era filatura - après era guèrra de 14, eras fillaturas deth Nòrd que horen bombardadas, lavetz que las tornèren a hèr e las modernizèren - era de Tuzaguèt que's trobè despassada - tara darrèra guèrra, que tornèren a montar ua micrò-centrala tà hèr planchas tà hèr maisons de boès tara reconstruccion après era guèrra (de 40)
24'25 Industrie - eras molas - mèslèu en Escalà - era Mola de Copàs - non l'a pas vist a marchar - eth molièr que passava dab era carreta e eth shivau - que's pagava dab era punhèra
25'35 Economie - vielhs mestièrs - esclopèr - a Bizós, ua fabrica de semelas - tota era familha de JL Barrère qu'èran escolpers
26'50 Idem - ua espiceria, dus bochèrs - quate o cinc cafès - ua espiceria qu'aubreish un dia per setmana e hèr eras tornadas
27'45 Société - arrelacions entre eras personas - hòrt - mès de convivialitat avant - qu'èran praubes mes que i avè mès de solidaritat - tostemps besonh deth vesin
29'15 Idem - velhar - espelocar - quin se passava - qu'anavan en vilatge tà espelocar - ua carroja arroja : punar totas eras dròllas
31'15 Idem - velhar - tostemps dab eths vesins, pas mès lonh
32'05 Tuzaguet = Tuzaguèt
32'25 Agricultura - tot morcelat - camps de 12 ares, 25 ares o 50 ares - eth copèt qu'èra 5 litres
33'10 Idem - blat, milhòc, shivasa e mandòrras e òrs - un arotlament enas culturas
34'05 Idem - un arrestoth - quan ei copat eth blat, qu'ei çò qu'i demòra a tèrra
34'30 Idem - un naveran - un prat navèth dab ièrba tà arrepausar era tèrra
35'05 Idem - trebalhà'us - eth bestiar, laurar, semiar - monde pertot - passà'i era jornada - un jornau : çò que podèva laurar un òme ena jornada : 25 aras - tà hèr ua ectara : 4 dias
36'45 Idem - eths gatges - hèrsas, arrolets, arrascles, brabants, mossas - eth virolet, en montanha
38'35 Idem - eth milhòc - milhòc deth país : deth blanc e deth jaune - eth american, qu'ei un ibride - no's pòt semiar d'ua annada sus era auta mes mès d'arrendament - taths pòrcs, o tà embucar eras bèstias
40'00 Alimentacion - eth pastet - dab ua sopa, botar haria de milhòc - mès bon, dab eth deth pòrc
40'55 Culturas - vinhas - piqueta qu'èra - quauques pomèrs mes pas guaire - que hèvan era citra
41'30 Idem - Pomas e citra - quin hèr
42'20 Idem - Castanhas ? - pas guaire, mès enas Baroniás
42'55 Elevage - Vacas - sustot eras gasconas - après quauques Castanhas que venguèvan dera montanha, qu'èran mès lèitèras
44'10 Idem - oelhas - pas plan en Tuzaguèth - mes sustot vacas - sovent sonqu'un parelh - a dus parelhs qu'èra miélhor
45'30 Agriculture - que's trebalha diferament ara - eth blat qu'ei estat arresignat un peishic - milhòc tath ensilatge -
46'30 Société - eths Americans - hòrt après era guèrra de 70 - quauques que tornèren tara guèrra de 14 - tara America deth sud - deth Nord tanben
48'05 Idem - eth colportur - tà hèr transpòrts - bèths uns que partín tara Algeria tanben
48'50 Guèrra 14 - mès de 20 aucits ena comuna - eths vielhs que'n parlavan, dera guèrra de 14 o de 40 - d'Algeria non
50'15 Guèrra d'Algeria - 9 meses qu'i demorè - eth non vi pas arren de tarrible - quin se passava era guèrra en 14, canon e ath mès de mòrts - en Algeria, n'èra pas atau, attentats
53'30 Guèrra 40 - alemands en Tuzaguèt - nada cuenta - en St Laurenç, qu'aucigoren eth bolangèr, e dus autes - qu'avèn perquisicionat en Tuzaguèth totun
55'30 Société - qui èra eth patron ena maison ? - òme coma era hemna - tostemps mantuns ena maison
56’36 Société – tostemps monde enas maisons – tot sol no’n podèvan pas hèr arren – eth que’s demorava ena maison qu’avè tostemps un avantatge – pas forçadament eth ainat
58’10 Idem – hèstas – Sent Ròch qu’ei eth patron dera comuna – 16 d’aost
59’00 Idem – idem – Nadau – tà missa dab era candela – que botavan un soquet en huec – chic de presents – minjar era dòba
1’00’50 Idem – Cap d’An – soetar era bona annada, que’us balhavan ua peceta
1’01’25 Idem – Candelèra – Pastèras – benadir tòrcles ? – non
1’03’10 Société – anecdòta – nòra « savoyarde » que bota era purmèra pastèra sus eth armari – mes ací que’s hèva tanben – quan eth cocuth e canta, que cau aver moneda en pòcha
1’04’40 Idem – Carnaval – que’s perdó pro viste deth sué temps – passavan enas maisons
1’05’40 Idem – eth Calhavari – que n’a conegut un shinhau – tiò que paguèssa taths joens – ara que’n auré calhavaris !
1’06’50 Idem – era Sent Joan – un halhar – brandons pas tròp guaire a – un hai – que l’avèn avut hèt (que sii tradicionau, que’n dobti)
1’08’30 Croyances – eras broishas – que n’a entenut a parlar – ath torn deth canton eth ser – non se’n bremba pas – nat lops, non se’n parlava pas
1’09’40 Lenga – gascon – après a casa – que parlava e francés e gascon, tot drollòt – qu’a tostemps sabut parlar gascon e francés – que parlava gascon dab eth gran pair, e dab eth sués parents, francés
1’11’10 Idem – mòts qu’an un ^ en francés, tostemps un « s » en gascon – eths arregents qu’ac sabèven – no’n parla pas guaire ara – que’s pensa que’n d’autis parçans, que s’ei mantengut de mès
1’12’35 Idem – en Biarn que’n parlan mès qu’ací segon eth – bèth temps que’n parlavan pertot
1’14’45 Idem – eth avénguer deth gascon ? – quin va durar ? – que’n cau parlar – s’avè parlat gascon a casa, eths joens qu’aurén aprés – ua tempsada, qu’èra inderdit de parlar patoès ena escòla – era vergonha que s’ei semiada
1’18’00 Idem – lenga – quin parlè gascon ena vath d’Aran
Dit hors enregistrement : Quand il allait garder les brebis alors qu'il était enfant, une vieille femme lui avait dit de prendre un tricot, même s'il faisait chaud. Elle lui avait dit :
« Per plan caloreta
pòrta te'n era capeta
E per plan sadoreth,
Pòrta te'n eth vrespajet »
02'10 Idem - ara qu'apèran eras maisons peth nòm deth proprietari - eths vielhs que coneguen eths sobriquets, eths joens non - en realitat, que l'apèran Charles de Matèu pr'amor d'èster nescut en çò de Matèu (mair que n'èra sortida)
3'50 Toponymie - quartièr dera Horcada - de còsta, qu'ei era Capèra - mes normaument qu'ei era Horcada deths dus costats
04'55 Idem - eth Caminau a baish (CAmin Nau) n'existava pas - era rota vielha que passava en vilatge - eras maisons de baish que son (o qu'èran) mès arriches - quartièr dera Bascula - maisoeta arredona ath miei dera rota qu'èra ua bascula tà pesar eth bestiar
07'45 Idem - eth Cap dera Carrau (a haut) - eth Bualà - Lanaseca - era Guileta - Còsta de Poquet - era Catalonha - eth Barri (eth quartièr de baish) - perqué s'apèra atau, eth quartièr dera Catalonha ? – non sap pas
09'40 Sobriquet abitants - eths Pelegatèrs - pelavan hòt de pèths, trebalhavan era lan - que i avó ua usina on hèvan tricòts dab era aiga dera Nèsta - que hèvan vénguer eth coton pera gara de Sent Laurenç - a Bizós, que son eths Gaudinèrs
12'50 Industrie - en Anèras, que i avó ua escòla de "tailleur de pierre"
13'35 Sobriquets maisons quartièr Horcada - çò de BArthélémy - deth Cardin, deth Tèrro - de Nino - çò deth Asque - de Parafér - çò deth Herran -de Soler - de Menaton
14'52 Arrius - era Nèsta - era Tòrta mes que l'apèran eth Vievèr - un aute, era Vaquèra - que s'amassan en St Laurenç
15'50 Honts- St Ròch - eth Pilauret a baish deth vilatge - era hont de Fonta - ara que son perdudas
16'50 Religion - capèra St Ròch - soavan eras campanas quan volèva greslar - ua vielha qu'anava sonar eras campanas - qu'i disen era missa cada an - que ho arrehèita a un aute endret (pròche totun)
19'05 Istòria - Tuzaguèth qu'èra en Tuzac - mes que i avó ua epidemia de pèsta alavetz eth monde que mudèren en costalat - que i avè un castèth en çò deth vesin
20'30 Toponymie - era Còsta, on son - son gran-pair qu'anavan hèr era diligéncia tà Banhèras tà cuélher tabac
21'25 Economie - vielhs mestièrs - haures, carpentèr e menusèrs - ua fabrica de manjes - e era filatura - après era guèrra de 14, eras fillaturas deth Nòrd que horen bombardadas, lavetz que las tornèren a hèr e las modernizèren - era de Tuzaguèt que's trobè despassada - tara darrèra guèrra, que tornèren a montar ua micrò-centrala tà hèr planchas tà hèr maisons de boès tara reconstruccion après era guèrra (de 40)
24'25 Industrie - eras molas - mèslèu en Escalà - era Mola de Copàs - non l'a pas vist a marchar - eth molièr que passava dab era carreta e eth shivau - que's pagava dab era punhèra
25'35 Economie - vielhs mestièrs - esclopèr - a Bizós, ua fabrica de semelas - tota era familha de JL Barrère qu'èran escolpers
26'50 Idem - ua espiceria, dus bochèrs - quate o cinc cafès - ua espiceria qu'aubreish un dia per setmana e hèr eras tornadas
27'45 Société - arrelacions entre eras personas - hòrt - mès de convivialitat avant - qu'èran praubes mes que i avè mès de solidaritat - tostemps besonh deth vesin
29'15 Idem - velhar - espelocar - quin se passava - qu'anavan en vilatge tà espelocar - ua carroja arroja : punar totas eras dròllas
31'15 Idem - velhar - tostemps dab eths vesins, pas mès lonh
32'05 Tuzaguet = Tuzaguèt
32'25 Agricultura - tot morcelat - camps de 12 ares, 25 ares o 50 ares - eth copèt qu'èra 5 litres
33'10 Idem - blat, milhòc, shivasa e mandòrras e òrs - un arotlament enas culturas
34'05 Idem - un arrestoth - quan ei copat eth blat, qu'ei çò qu'i demòra a tèrra
34'30 Idem - un naveran - un prat navèth dab ièrba tà arrepausar era tèrra
35'05 Idem - trebalhà'us - eth bestiar, laurar, semiar - monde pertot - passà'i era jornada - un jornau : çò que podèva laurar un òme ena jornada : 25 aras - tà hèr ua ectara : 4 dias
36'45 Idem - eths gatges - hèrsas, arrolets, arrascles, brabants, mossas - eth virolet, en montanha
38'35 Idem - eth milhòc - milhòc deth país : deth blanc e deth jaune - eth american, qu'ei un ibride - no's pòt semiar d'ua annada sus era auta mes mès d'arrendament - taths pòrcs, o tà embucar eras bèstias
40'00 Alimentacion - eth pastet - dab ua sopa, botar haria de milhòc - mès bon, dab eth deth pòrc
40'55 Culturas - vinhas - piqueta qu'èra - quauques pomèrs mes pas guaire - que hèvan era citra
41'30 Idem - Pomas e citra - quin hèr
42'20 Idem - Castanhas ? - pas guaire, mès enas Baroniás
42'55 Elevage - Vacas - sustot eras gasconas - après quauques Castanhas que venguèvan dera montanha, qu'èran mès lèitèras
44'10 Idem - oelhas - pas plan en Tuzaguèth - mes sustot vacas - sovent sonqu'un parelh - a dus parelhs qu'èra miélhor
45'30 Agriculture - que's trebalha diferament ara - eth blat qu'ei estat arresignat un peishic - milhòc tath ensilatge -
46'30 Société - eths Americans - hòrt après era guèrra de 70 - quauques que tornèren tara guèrra de 14 - tara America deth sud - deth Nord tanben
48'05 Idem - eth colportur - tà hèr transpòrts - bèths uns que partín tara Algeria tanben
48'50 Guèrra 14 - mès de 20 aucits ena comuna - eths vielhs que'n parlavan, dera guèrra de 14 o de 40 - d'Algeria non
50'15 Guèrra d'Algeria - 9 meses qu'i demorè - eth non vi pas arren de tarrible - quin se passava era guèrra en 14, canon e ath mès de mòrts - en Algeria, n'èra pas atau, attentats
53'30 Guèrra 40 - alemands en Tuzaguèt - nada cuenta - en St Laurenç, qu'aucigoren eth bolangèr, e dus autes - qu'avèn perquisicionat en Tuzaguèth totun
55'30 Société - qui èra eth patron ena maison ? - òme coma era hemna - tostemps mantuns ena maison
56’36 Société – tostemps monde enas maisons – tot sol no’n podèvan pas hèr arren – eth que’s demorava ena maison qu’avè tostemps un avantatge – pas forçadament eth ainat
58’10 Idem – hèstas – Sent Ròch qu’ei eth patron dera comuna – 16 d’aost
59’00 Idem – idem – Nadau – tà missa dab era candela – que botavan un soquet en huec – chic de presents – minjar era dòba
1’00’50 Idem – Cap d’An – soetar era bona annada, que’us balhavan ua peceta
1’01’25 Idem – Candelèra – Pastèras – benadir tòrcles ? – non
1’03’10 Société – anecdòta – nòra « savoyarde » que bota era purmèra pastèra sus eth armari – mes ací que’s hèva tanben – quan eth cocuth e canta, que cau aver moneda en pòcha
1’04’40 Idem – Carnaval – que’s perdó pro viste deth sué temps – passavan enas maisons
1’05’40 Idem – eth Calhavari – que n’a conegut un shinhau – tiò que paguèssa taths joens – ara que’n auré calhavaris !
1’06’50 Idem – era Sent Joan – un halhar – brandons pas tròp guaire a – un hai – que l’avèn avut hèt (que sii tradicionau, que’n dobti)
1’08’30 Croyances – eras broishas – que n’a entenut a parlar – ath torn deth canton eth ser – non se’n bremba pas – nat lops, non se’n parlava pas
1’09’40 Lenga – gascon – après a casa – que parlava e francés e gascon, tot drollòt – qu’a tostemps sabut parlar gascon e francés – que parlava gascon dab eth gran pair, e dab eth sués parents, francés
1’11’10 Idem – mòts qu’an un ^ en francés, tostemps un « s » en gascon – eths arregents qu’ac sabèven – no’n parla pas guaire ara – que’s pensa que’n d’autis parçans, que s’ei mantengut de mès
1’12’35 Idem – en Biarn que’n parlan mès qu’ací segon eth – bèth temps que’n parlavan pertot
1’14’45 Idem – eth avénguer deth gascon ? – quin va durar ? – que’n cau parlar – s’avè parlat gascon a casa, eths joens qu’aurén aprés – ua tempsada, qu’èra inderdit de parlar patoès ena escòla – era vergonha que s’ei semiada
1’18’00 Idem – lenga – quin parlè gascon ena vath d’Aran
Dit hors enregistrement : Quand il allait garder les brebis alors qu'il était enfant, une vieille femme lui avait dit de prendre un tricot, même s'il faisait chaud. Elle lui avait dit :
« Per plan caloreta
pòrta te'n era capeta
E per plan sadoreth,
Pòrta te'n eth vrespajet »
Créateur
Lassalle Renaud, enquêteur
Source
RL-65[SLN-Tu-Dc]
EOC 7
Éditeur
Nosauts de Bigòrra
Format
Texte/html
Langue
gascon
Type
Texte
Spatial Coverage
Tuzaguet
Person Item Type Metadata
Birth Date
1935
Birthplace
Tuzaguet
Collection
Citer ce document
Lassalle Renaud, enquêteur, “Collectage de Charles - (Tuzaguet-65),” Oralitat de Gasconha, consulté le 21 novembre 2024, https://culturaviva.audio-lab.org/items/show/376.