Collectage de Lucien - (Bonac-Irazein-09

Dublin Core

Titre

Collectage de Lucien - (Bonac-Irazein-09

Abstract

Sujet

Mines (sites d'extraction)
Relations pastorales transfrontalières
Histoire locale
Tramways
Espagne, Guerre d'(1936-1939)
Guerre mondiale (1939-1945) -- Passeurs
Guerre mondiale (1939-1945) -- Collaborateurs
Flux migratoires liés au travail en France
Saint-Jean (fête)

Description

RL-09[CC-BI-Gl-1]



0'20 Sobriquet maison – eth : sortit de Bolèia – en çò deth Puncèu – era darrèra maison d'Òrla – avant d'arrivar tara Puncèla – n'i ei pas mès era maison dera Puncèla – ara, un colonia
02'00 Idem – era : sortida de Lascots – en çò deth Botet (maison de sa mair) – pair sortit de'n çò de Pagès (Òrla)
02'40 Toponymie – amèus dera Ribèra d'Òrla : Artiga Pla – Pausa de Saut – era Hita – Aoutet – Bolèia – Sau, e Lhúantenh – ara, sustot estrangèrs ena vath – Biac tanben
04'40 Idem – ací tau – Lascots – comuna de Bonac Irazein
05'00 Sobriquets Lascots – çò deth Lharc – ací tau qu'èra en çò de Morèra o en çò de Joan deth Sort – maison vesia que s'aperava era Ponteta avant d'èster agranida – en çò de Bruna, era grana maison (un nom de familha ?) - en çò de Baronet (que s'aperava «Baron») – çò deth Pont, deth Maçon (caguda ara)
08'15 Toponymie – eras tres casas un shinhau mès lon de Lascots : eth Castèth – hèt avant era guèrra de 1914 – qu'i èra ua laveria, e ua usina – eths mossurs qu'i vivian, en Castèth – après : Asperís : en çò deth Cordèr – e Sets : aqueth quartièr qu'ei clucat ara
10'45 Industrie – minas – era usina deth mineraie qu'èra après era pujada d'Òrla, a on i ei un transformator dera EDF – era mina que venguia d'Espanha – que passava pera montanha dinc a Artigaplà e wagonets dinc ara usina – dera mina dinc ath Pòrt d'Òrla, dab un cable – puish dab mulets dinc a Artigapla – puish, wagonets – era mina que s'apèra «era Mina de Montolieu» - que l'apèran tanben : Pèira Traucada – sa tanta (ad era) qu'i avia trebalhat (nescut de cap a 1880) – que passavan peth Pòrt d'Òrla
14'00 Pastoralisme – portar eth bestiar deth costat espanhòu : en Horcai – montanha darrèr eth Pòrt d'Òrla – qu'ei deth Val d'Aran – quin pagavan ? N'ac saben pas – qu'i hadian hormatge a haut – eths de baish qu'i anavan, e eths dera Ribèra d'Òrla tanben – un oncle deths sòns (era) qu'i anava, qu'èra neishut en 1884 – que devaravan eths hromatges a çò de son (eth), en çò deth Puncèu – dab mulets


RL-09[CC-BI-Gl-2]



0'00 Elevage – Barradòs ? - pas tant, bilhèu eths deth Riberòt – mes ací qu'èra eth Horcai – qu'anavan tà Marimanho, de cap a Montgarri – qu'anavan tanben tath Plan de Beret
01'55 Oralitat – legenda dera Puncèla – ua revolucion en Espanha – ua princesssa que s'èra escapada, per amagà's en França en aquesta maison – quan ho acabat que la tornèren tà Espanha e que dideren :» Se puncèla l'aviam aumenada, puncèla que la vos retornam» - un oncle deths sons qu'avia sauvat ua letra on èra portada dessús, aquera legenda – que'u sembla qu'i ei en quauque mairia
04'10 Industrie – mina – Malh de Bulard – bèths uns qu'i anavan trebalhar
04'30 Idem – carrièra de Balàcet – en çò qu'apèran ara era Solana – no's didia pas en temps – ua carrièra de marbe
06'05 Sobriquet vilatge – non sap pas
06'20 Société – rivalitat entre vilatges – pas guaire – sustot entre eth monde, taras tèrras – mes pas guaire
06'50 Industrie – eth Tramway – suprimat en 1936 – un wagon qu'èra taras bèstias, entà anar ara hèira de Castilhon – s'i avia nhèu, que desralhava
08'05 Evolucion – paisatge – que dalhan eth prat, e çò d'aute que ven arrominguèras e espins – ua grana degradacion en paisatge – eth país qu'ei cambiat a 100%, populacion e comèrces
telephone


RL-09[CC-BI-Gl-3]


0'00 Société – familhas – nombrosis enas casas – purmèra fauchusa qu'averen, qu'èra en 1950 après, era dab eth motor
01'10 Idem – exode rurale – dijà après era guèrra de 1914 – e sustot après era de 1940
01'45 Sociét – ecole – era, entà Bonac – eth, tà Pausa de Saut – deth temps de sa mair, qu'èran hilhs e hilhas, deth sòn temps, barrejats
02'30 Travaux Saisonniers – dalhadas – bèths uns
02'50 Société – immigration espagnole – qu'èran arribats hòrt pendent era guèrra d'Espanha – un còp, 360 qu'èran passats peth Pòrt d'Òrla – eth endeman, 150 carabinièrs qu'arribèren – un que s'aperava Leon qu'èra estat vailet pendent longtemps, qu'èra espanhon
04'40 Guerre 40 – passar monde entà Espanha – un vesin deth sòns que hadia passar monde – qu'avia hèt passar 2 personas – un que s'amatèc, eth aute que se'n sortic – qu'anèc en preson per aquerò – qu'èran alsacians
06'10 Guerre 40 – era miliça de Pétain – dus que n'èran, mes que's sabia – que calia virà's de desparlar - un a Bòrdas qu'èra estat desportat
06'50 Société – Contrabanda – qu'anavan cercar bèstias – que son discrets sus aquerò !
08'10 Travaux Saisonniers – vrenhar – era, qu'i èra estada anada – en Auda, A Limoux – ua còia
09'50 Lenga – finala «ou» en «hemnou» (grafia francesa) - a Santenh, qu'i mès ua «hemno» (grafia francesa)
10'55 Lenga – eth «c» molhat coma a Antràs – n'ac saben pas
11'20 Idem – «jò» a Lascots e «jo» a Bòrdas - «jò» tanben mès haut en Biròs – diferença de percepcion entre eth haut deth Biròs on pensan qu'en vilatge d'après, que disen «jo» (exemple de Santenh dab Antràs, quan se ditz «jò» pertot), e eth baish deth Biròs qui a ua vista mès larja deras particularitats deth dialècte birossan
11'50 Arreligion – Montgarri – passar peth Pòrt d'Òrla – près qu'i èra ua corsa entre Santenh e Montgarri – qu'i anavan en autò après – qu'i dromian alà – en çò de Leon qu'èra eth nom dera aubèrja – ua maison de cap ara glèisa : en çò de Ramon de Luc – aqueris qu'èran coneguts peths sons parents – un de Ramon de Luc que s'èra escapat pendent era guèrra d'Espanha e passat per casa sua, en çò deth Puncèu – que'us avia dit qu'èra passat ací, e que's caleria tornar díser ath monde qu'arribarian après – que trebalhava en arressec, en çò de Pagès, a St Guironç
15'50 Toponymie – Montgarri – ara, qu'ei vued, n'i a pas arrés mès
16'20 Arreligion – Capèra deth Isard – qu'i anavan mes sustot eths d'Antràs – que s'èra perdut, mes qu'ac tornèren a lançar



RL-09[CC-BI-Gl-4]



0'00 Seguida
0'40 Guerre 14 – un oncle deths sués que l'avia hèita – que ho matat en ??? - ua vintia ath monument de Bonac – era, un oncle qu'èra estat blassat, nescut en 1895 – qu'avia hèt eth factor après – eths qui èran partits, sovent, non voleren pas demorar en país – après, un deputat que hadia entrar tot eth monde ena pòstas
02'50 Evolucion – exode
03'15 Société – emigracion – que partian oelhèrs ena Beauce – o hotjar eras vinhas a Bordèus – era, qu'avia un oncle nescut en 1884, qu'èra partit ena Beauce pendent 10 ans – que guarava oelhas – que s'i estavan pendent mantuas annadas – un oncle de Lucien qu'i èra anat tanben
05'25 Idem – hèsta vilatge – eth derrèr dimenge d'aost – ara, que l'an devuda botjar
0615 Société – Carnaval – quauques bals en temps – que dançavan danças modèrnas
07'20 Lenga – a Montgarri, que parlan patoès coma eris – non parlavan pas sonque patoès – mes après, los comprenen cap
08'10 Société – musicaires – accordeon e «jazz» (bateria)
08'45 Société – Candelèra – que hadian poscajons – que hadian sautar eth pescajon
09'25 Idem – St Joan – que hadian eth «hoc deth har» en temps, en cada vilatge – cada amèu qu'ac hadia ena Ribèra d'Òrla
11'15 Croyances – bruishas – que'n parlavan deth costat de Lhúantenh – qu'i credian, sustot un vielh qu'i èra – un cosin deths sòns que n'avia pòur
12'15 Idem – hadas – non sap çò qu'ei

Créateur

Lassalle Renaud, enquêteur
Eth Ostau Comengés, producteur

Source

RL-09[CC-BI-Gl]
EOC 9

Éditeur

Eth Ostau Comengés

Contributeur

Les Biroussans (commanditaire)

Format

Texte/html

Langue

gascon

Type

Texte

Spatial Coverage

Bonac-Irazein (Lascoux)

Person Item Type Metadata

Birth Date

1926

Birthplace

Bonac-Irazein (Bouleye)

Citer ce document

Lassalle Renaud, enquêteur et Eth Ostau Comengés, producteur, “Collectage de Lucien - (Bonac-Irazein-09,” Oralitat de Gasconha, consulté le 10 décembre 2024, https://culturaviva.audio-lab.org/items/show/66.

Formats de sortie