Collectage de Georges - (Sentein-09)

Collectage de Georges - (Sentein-09)

Chansons

Noms de maisons

Mines (sites d'extraction)

Grève

Immigration

Relations pastorales transfrontalières

Vendanges

Flux migratoires liés au travail en France

Marche à pied

Sobriquets (villages)

Marginaux

Prunes -- Variétés

Travail des enfants

Ivresse

Audio (pendant que j'installais la caméra)


GE = Georges Estrémé
LE = Louise Estrémé
LD = Lucienne Donès


0'25 Oralitat – cançon – «Picassons e Rabastèras/ que cau anar hialar/ Papa ena cabana» - segon era, era seguida que i a «gros mots», non la vòu pas cantar
...




RL-09[CC-Se-Eg-El-Dl-1]


0'30 Sobriquet maison – en çò d'Imaneras
01'10 Idem – GE qu'ei nescut en çò de Barata e maridat en çò d'Imaneras – LD nescuda en çò de Marc deth Francés (Bòrda d'Espanha) e maridada en çò deth Ranc
01'45 Idem – eth Sord de Marc en vilatge tanben ( Clémence Latour)
02'05 Sobriquets maisons en quartièr deth Pont : Imaneras, eth Ranc, Ministre, Granet, Pititalha, era Vath, Imanera de Naut, eth Maçon deth Pan, País, Richard – perqué «çò deth Ministre» - en temps, qu'èra en çò de Granet mes eth pair que s'i èra vengut maridar de'n çò de Ministre a Soèl – mes en fèit, qu'èra «en çò de Ministranda» - Marc de Ministranda qu'èra eth arrèr gran pair de LE, qu'èra sortit de Soèl e partit maridà's a Carrèra – Joan de Ministranda qu'èra un frair, un hil d'aqueth que venguec tath Pont – e que l'aperèren «Ministre»
04'00 Société – gendre/nòra
04'40 Toponymie - quartièrs – Eth Giret, un quartièr de bòrdas après eth vilatge, bèth temps a, qu'i èra maisons – de cap a Bonac tanben, qu'i ei Honal, bòrdas
05'20 idem – era Parada, Rosès – eth Mortís, eth Òs, Carrèra, Còth de ? De Baish, Còth de ? de Naut, e eras Asiàs (n'exista cap mès) – e Soèl
05'50 Idem – era mola de Baish e de Naut (n'èra cap un vilatge en temps) – ua mola e un arressec – Joan deth Garçon e eths Vidaus – qui èra maridat dab qui – un qu'èra partit en Avairon taras minas
07'15 Idem – Hontar – en temps, n'existava pas, que ho bastit pera usina – e maisons taths obrèrs e eths patrons
07'40 Idem – Eras Cojonas
07'55 Idem – Eilia de Baish : Pobia, eth Sord, eth Eretèr, eth Saviquèr (??)/Soviquèr, eth Cotèth, Guilhem de Botet (son arrèr gran pair) – qu'avec a partatjar era maison, e que hec deth parric deths pòrcs ua maison
08'45 Idem – Eilia de Naut – era Vielassa, Joaniquet, eth Bruc, eth Monge, Marcon, Bernatèu, eth Hilhon (a on ei eth gite), mes en temps qu'èra nomat : Vila o Vira
09'30Idem – Laspe : Cotèth e eth Chico
09'45 Idem – Arriu Sec – en çò deth Bruc (sa mair que n'èra sortida) – Joan de Barata , Miquèu, Quinsai, eth Lèbe, Antòni (de Joan Dàvid ?), un aute que no's bremba pas – Marc d'Antòni
11'10 Idem – era Morèra Roja – Guilhem de Nadaus – François de Miquèu e Joseph de Miquèu (dus frairs) - Virau – era Cateta (eth gite de Raymond Prat, ara)
12'25 Idem – Estoeu de Naut – Joan de Portolin, Marc de Portolin, Guilhemon, Pieretas, era Honaquera, eth Nadalet, eth Cavalèr partatjat dab Domenjon, eths Cravats, Casalòt, eth Daurat, Prissèr (Périssé, mes qu'a un aute nom segon eth), Alfred deth Cavalèr
14'30 Idem – Estoeu de Baish – Joan de Pair, Marc de Barata, Prissèr, de Barau, de Joanet, de Gaspard, deth Garçon, Joan Dàvid (sortit d'Arriu Sec) qu'èra en çò de Pair : Joan de Joan Dàvid qu'èra maridat a Estoeu, Marc de Joan Dàvid qu'èra maridat a Laspe dab era «Chica», Antòni de Joan Dàvid que s'èra estat a casa
16'10 Idem – Rosès : Marqueton



RL-09[CC-Se-Eg-El-Dl-2]


0'00 Seguida – Joan de Marqueton que's devia maridar dab ua parenta de Brigitte Rouch – dab qui se maridè, e qui avec coma mainatges
01'20 Genealogie – eth hilh d'aqueths que partic dera maison a 14 ans – quan arribèc ara Parada, que hec ua crotz e que didec «ací tau, n'i meterèi cap jàmes eths pès» - e non l'an cap jàmes mès vist
01'50 Sobriquets maison (seguida) – Rosès – en çò deth Pastre (cosins dab Marqueton), qui i avia coma macipons ena maison – de Matiu, deth Trasc
03'30 Genealogie – histoire de ce Joan de Marqueton – un parent de Brigitte Rouch
...
controverse généalogique entre Georges et Brigitte


RL-09[CC-Se-Eg-El-Dl-3]


0'00 Société – monde partot
0'40 Industrie – mina – GE qu'i a trebalhat de 18 ans dinc a 20 ans – que ho ath entreteng, minur, e cargar eths wagons - licensiat eh 10 de gèr 1954, eths darrèrs ath 30 de gèr
01'50 Idem – idem – plomb, blend, zinc – eths obrèrs que pujavan eth dimars a 12h00 e abaishar 15 dias après, eth dissabte a 13h00 – eth dimars de maitins qu'èra pagat, 4 oras entà pujà'i – ath mes d'octobre 1952, qu'avia hèit 14h e 16h per dia
03'50 Idem – idem – ua grèva en 1951 (segon GE) que durèc ath mens 1 mes – ara fin, qu'embauchèren tipes de St Guironç tà vénguer brisar era grèva, Castéran e Dedieu – çò que heren tà copar era grèva
05'40 Idem – idem – eth proprietari dera Mina : Darnet – mes qu'èra locatòri de tres societats : UMP (o eth contrari) – Union Minière des Pyrénées – de 1943 dinc a 1954 – qu'èra arrestada avant – qu'ac calec adobar tot tà tornar lançar
07'40 Idem – idem – tractament deth mineraie qu'èra en Bocard – un bocard qu'ei ua usina de tractament – qu'i èra eth bocard d'Òrla tanben – qu'èra estat manòbra ena Laveria – ath debut, qu'i ei eth concassur, puish un broyeur, e era laveria – ací, que i a aiga dab produits chimics, que hè pujar tot eth mineraie – ua canau que met era escuma de costat, que part dab era aiga en un canau – ua maquina qu'aspira – detalhs tecnics.. - que cai en eths wagonets
11'00 Idem – idem – duas autas en temps, mes n'èran pas mès espleitadas – era deth Pòrt d'Urets e era de Bulard – era deth Ventalhon qu'ei a 1800m, era de Bulard qu'èra a mès de 2000m – eth ivèrn non marchava cap pr'amor dera nhèu – que comencèren devath era Malh de Bulard a curar, per naut, ath Coret de Magí – après, que curèren dempuish eras barracas de Bulard – qu'èra quasi pur ací – mes era grana pòcha que s'acabèc viste – que l'aperavan «la mangeuse d'homme» - un camin, on ei dejà passat GE, curat en un carric, eths cans non volian pas passar
13'20 Idem – idem – eras minas qu'an tostemps marchat quan i a avut guèrras – qu'avian besonh eth plomb tà hèr eras carochas – de 1914, eth Ventalhon que marchèc inc a 1926 – e que tornèc a aubrir en 1942 dinc a 1954 – pendent era guèrra de14, era deth Bulard que marchava tanben
14'00 Idem – idem – wagons deth Bocard dinc a Santenh
15'10 Idem – idem – eth arrepèish dera Senta Barba – qu'èra pagat pera vila ( que ditz «mina) mes en temps, un aute pagat pera mina, mes qu'èra en falhita ad aqueth temps – que's hadia ath Bocard a on èra eth talhèr de menuseria – ath 1er de mai, eths obrèrs que s'ac pagavan – ara fin, hòrt d'algerians qu'i trebalhavan





RL-09[CC-Se-Eg-El-Dl-4]



0'00 Seguida – que hadian vénguer eth frair e eth cosin – mes non trabalhavan cap, que demoravan que hossan embauchats – aqueths que hadian era cosina aths autes – mes n'avian pas lhets, que calia aver eth emplec – alavetz, que dromivan en eths lhets pendent qu'eths autis trebalhavan
01'00 Idem – idem – eths «sarroesis» (Adrien Périssé) ? - qui èran – per GE, n'a pas arren a véir dab arabes, que son alemans, dera Sarre
02'10 Evolutions – cambiat – GE que se'n arrid e que dit que non – LE ditz qu'ei cambiat a 100% - ara, arren mès n'ei trebalhat – LE que ditz qu'eths arbes arribaràn davant casa lèu – prats davant casa-lor
04'10 Idem – quan s'acabè era mina, qu'avoren a partir trebalhar
04'40 Dalhar – tà Espanha – qu'i anavan – eth pair de GE qu'anava entà Saleish, après a Bòrdas, a Aurinhac, en çò de Perenç -puish ací-tau, pr'amor qu'ei mès tardiva era èrba
05'40 Pastoralisme – Aran – los frequentavan pas, eths dera sua generacion pr'amor de Franco – qu'i anavan tà cercar oelhas en Espanha, qui s'èran escapadas – mes avant, òc, eths oelhèrs qu'anavan montanhar tà Barradòs – eth son gran pair qu'i èra anat a 10 o 11 ans coma vederèr tà qu'eths vedèths non popèssan eras vacas entà poder hèr hormatge – son gran pair qu'èra 8 de familhas
08'25 Idem – Barradòs – hormatge – que'n hadian a haut – que logavan eras montanhas – que pagavan dab òr, mes non sap pas – Barradòs qu'i hòrt mès bon tà hèr montanhar eras bèstias que non pas eras d'ací – 3 oras de marcha dera termièra enlà
10'10 Idem – Barradòs – passar peth Portilhon, sus era mina deth Ventalhon – qu'i ei ua valea – eth Gofre de Martèl, estanh de Floret, d'Alba e deth Portilhon – era Espanha puish eth estanh de Leat e era Sèrra de Barradòs
10'50 Lenga – eths aranesis qu'an era madeisha lenga coma eths – qu'an eth accent espanhòu e quauques mots espanhòus, coma nosatis, francés – mès baishan, mès ei diferent en Espanha
12'40 Idem – diferença Santenh/ Bonac – quauques mots – ua «ajà» a Santenh, ua cortelha entà Bonac (une barrière), mèma ua cleda de cap a St Guironç – quan «ua cleda» qu'ei «le fenil» a Santenh
13'50 Vrenhar – sa mair qu'i èra anada e son pair tanben – deth costat de Lesinhan – un d'Alas Balaguèra que hadia ua còia, qu'èra eth «chef» de còia, ua trentia d'obrèrs qu'avia – que dromian en un troat – bèths uns qu'èran regissurs, d'autis porturs, d'autis que devian chinchar eth arrasim (d'englahar) – sa mair qu'èra anada deth costat de Tolosa
15'30 Idem – entà Bordèu – son gran pair qu'i anava – e qu'a encara era «chada» (la houe), à ? que disen era «rabassèra» - era mina que s'èra arrestada alavetz
15'50 Industrie – mina – son gran pair qu'èra anat trebalhat ara mina a 12 ans, que trebalhava 12 oras e que ganhava 12 sòs – dab 12 sòus que podian crompar un pan de 4kg – que passava ara cantina, que's prenia eth pan de 4kg e ara fin deth mes, n'avian pas ganhat arren – d'ua familha de 8
16'20 Vrenhar – anar vrenhar tà Bordèus, ath Medòc



RL-09[CC-Se-Eg-El-Dl-5]


0'30 Société – hèiras – tà Castilhon – cada 15 dias – eth tresau dimars deth mes – a St Guirons, eth dusau deth mes – que dependia deths meses taras frequéncia – hèira deth bestiar (oelhas, e vacas) – anar cercar dalhas, horcas, hossèras – passar en çò deth apoticaire
02'00 Idem – hèira de Santenh – qu'èra eth 19 de seteme tara Sent Matèu – a Vic de Sòs tanben – era hèira de Santenh n'èra aps sonque peths deths Biròs
03'45 Société – Vathmala – los frequentavan pas en temps – ua rivalitat ?
04'20 Idem – hèiras – a pè – partir dab era net – tornar partir – que barrejavan tot eth bestiar segon quartièrs – 3 oras tà devarar – 12 km deth pont, e au mens 16km dinc a Laspe
05'45 Arreligion – eth Isard – pas un qui anava pas – n'i anavan pas totis tà pregar ça ditz LE, tà hèr era hèsta – GE n'i ei pas jàmes anat
07'40 Idem – Montgarri – mèslèu eths dera Ribèra d'Òrla qu'i anavan
09'00 Société – contrabanda – pas plan mes un shinhau – eths espanhòus qu'èran ena misèra e qu'avian besonh eths cavals tà trebalhar – qu'èra sustot eth alcool
10'30 Agriculture – semiar – trufas, blat nere, blat – e shivada – caulets, jotas – Granable que'n semiavan un shinhau mes eth taishon que'n minjavan
11'00 Lenga - eth espanhòus que'us apèran «eths taishons», eths, que mos aperavan (aths francesis) «eths pancres»
11'40 Agriculture – semiar – lintilhas – ara, qu'ei tot arbes
12'20 Idem – laurar dab un caval ? - non – si ça ditz LE – mes eth saumet qu'èra indispensable – tà laurar, tirar eth boès
14'00 Société – pintar – en temps, sovent tara hèira – sovent, eths vielhs que's hadian pagar dab un barricòt de vin
15'30 Industrie – mina – eth Cotèth, qu'èra un bevet – que se 'n tornava sus eth saumet, hart, dab eras camas qu'arrossegavan peth sòu – ara cantina, que passava dessús eths autis que hadian era coda



RL-09[CC-Se-Eg-El-Dl-6]



0'00 Seguida - desgais l'avia presa, qu'avia dejà acabat era sua botelha – puish que s'i tornava, e que'n pagavan dus – que didia «??»
0'50 Cidra – non, pas ací – pomas Coteràs en temps
01'20 Aigardent – pas ací – mes que passava eth argardentaire a Bòrdas – no'n bevian pas hòrt ací – pruèras en temps - «Porcàs» qu'èra eth òrde de prunhon e que venguia tà Sent Matèu, «violeti», «Bijòlas», e ??
04'55 Guerre deras «Damoiselles « - sustot en Balaguèr, quan heren eth film dab Depardieu – qu'èra a París dab un oncle der familha, qu'avè 14 ans de mès que sa pair – que'n parlava, aqueths ahèrs deras doanas e deths gardes

Lassalle Renaud, enquêteur

Eth Ostau Comengés, producteur

RL-09[CC-Se-Eg-El-Dl]

EOC 9

Eth Ostau Comengés

Les Biroussans (commanditaire)

Texte/html

gascon

Texte

Sentein

1933

Sentein